Các phường và xã tại Cần Thơ đang đối mặt với nhiều thách thức cấp cơ sở về tài chính và thủ tục, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc duy trì dịch vụ công ích và chỉnh trang đô thị. Điểm nghẽn chính bao gồm việc chưa ban hành định giá dịch vụ thu gom rác thải mới, khiến các hợp đồng hiện tại phải kéo dài, cùng với tình trạng thiếu hụt hoặc chậm phân bổ ngân sách cho nhiều phường, xã. Tình trạng này đã gây khó khăn cho việc lập kế hoạch và triển khai các hoạt động cần thiết, đặc biệt là chuẩn bị cho các dịp lễ, Tết và các sự kiện quan trọng. Trước thực trạng đó, lãnh đạo thành phố Cần Thơ đã yêu cầu khẩn trương rà soát, tính toán lại kinh phí, đẩy nhanh việc ban hành giá rác và bố trí nguồn vốn để kịp thời tháo gỡ vướng mắc, hướng tới mục tiêu xây dựng đô thị khang trang, sạch đẹp.
Thách thức từ cấp cơ sở: Những điểm nghẽn cần tháo gỡ
Trong khuôn khổ phiên họp, ông Nguyễn Đăng Khoa, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, đã thông tin về chuỗi các vấn đề nan giải được ghi nhận qua quá trình làm việc với các phường trọng điểm như Cái Khế, Ninh Kiều, Tân An, Cái Răng, Hưng Phú, Bình Thủy, và Long Tuyền.
Ông Nguyễn Văn Hòa, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, chủ trì buổi làm việc sáng 12/12, nhấn mạnh yêu cầu các cấp phường – xã khẩn trương rà soát lại toàn bộ dự toán kinh phí đã và đang triển khai.
Vấn đề cấp bách nhất là việc định giá dịch vụ thu gom rác thải mới chưa được ban hành, dẫn đến đề xuất kéo dài thời hạn hợp đồng hiện tại của nhiều phường đến hết quý I/2026. Đại diện Chi cục Quản lý môi trường (Sở Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn) cho biết, mặc dù Cần Thơ có 5 đơn vị thực hiện công tác thu gom, nhưng các đơn vị này vẫn chưa hoàn thiện phương án định giá, đồng thời việc xây dựng đơn giá theo Luật Giá còn gặp nhiều trở ngại pháp lý.
Vào ngày 9/12, Sở Tài chính đã trình thành phố đề xuất các phường Ninh Kiều, Cái Khế, Tân An, An Bình thực hiện điều chỉnh dự toán ngân sách năm 2025 với tổng kinh phí gần 89 tỷ đồng, nhằm đảm bảo tiến độ các hoạt động chỉnh trang đô thị trong giai đoạn cuối năm.
“Theo ông Khoa, ‘nguồn lực tài chính là một thách thức lớn, nhiều phường đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt trầm trọng kinh phí để duy trì các dịch vụ công ích. Điển hình là phường Hưng Phú và Cái Răng, sau khi được thành lập từ quận Cái Răng cũ, chỉ được phân bổ khoảng 1/3 kinh phí so với trước, trong khi đó khối lượng công việc lại gia tăng đáng kể’.”
Ông Trần Thanh Nhanh, Chủ tịch phường Phú Lợi, phản ánh rằng địa phương vẫn chưa nhận được quyết định phân bổ lại ngân sách, gây khó khăn trong việc thiết lập cơ sở pháp lý cho các hoạt động. Dù phường đã xây dựng kế hoạch với tổng kinh phí 74 tỷ đồng nhưng vẫn chưa được phê duyệt. Năm 2026 được dự báo sẽ tiếp tục đối mặt nhiều trở ngại khi giá thu gom rác chưa đạt được sự đồng thuận. Ngoài ra, các hoạt động trang trí mừng đại hội và Tết Nguyên đán đang đến gần, nhưng đề xuất tạm ứng 4 tỷ đồng cho phường và 3 tỷ đồng cho xã vẫn chưa được chấp thuận.
Tương tự, đại diện phường Vị Thanh báo cáo chi tiết về việc đã gửi hồ sơ đề nghị thanh toán dịch vụ công ích từ ngày 11/9, với số tiền còn nợ lên đến 6,7 tỷ đồng. Dự kiến, nhu cầu chi tiêu cho năm 2026 sẽ dao động từ 17–18 tỷ đồng, vượt trội so với mức dự toán chỉ 6 tỷ đồng được phân bổ ban đầu.
Phó Chủ tịch phường Vị Tân bổ sung thêm thông tin rằng tổng kinh phí cần thiết cho các dịch vụ công ích là 35 tỷ đồng, trong đó riêng 6 tháng cuối năm yêu cầu 12 tỷ đồng nhưng chưa được phân bổ. Hiện tại, phường chỉ nhận được khoản tạm ứng 1 tỷ đồng để thanh toán chi phí điện chiếu sáng. Địa phương khẩn thiết kiến nghị sớm được cấp đủ nguồn kinh phí để chuẩn bị công tác trang trí, tạo không khí chào mừng các dịp lễ, Tết sắp tới.
Ông Nguyễn Đăng Khoa, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, trình bày báo cáo về tình hình khó khăn tài chính mà các phường – xã đang đối mặt trong công tác chỉnh trang đô thị và đảm bảo vệ sinh môi trường.
Yêu cầu khẩn trương rà soát kinh phí và đẩy mạnh chỉnh trang đô thị
Đại diện Sở Tài chính cho biết, trong tổng số 11 xã, phường trung tâm, chỉ có một đơn vị duy nhất đã cung cấp đầy đủ số liệu chi tiết. Trước mắt, Sở Tài chính đã thống nhất phương án phân bổ 4 tỷ đồng cho mỗi phường trung tâm và 3 tỷ đồng cho các phường – xã còn lại. Trong trường hợp kinh phí này không đủ, Sở sẽ tiếp tục rà soát, bổ sung và trình lên UBND thành phố để được xem xét.
Cùng với việc giải quyết các vướng mắc về tài chính, Sở Xây dựng đã chủ động triển khai công tác khảo sát và xây dựng phương án chỉnh trang tại nhiều khu vực trọng điểm.
Đối với nút giao IC3, đoàn khảo sát liên ngành bao gồm Sở Xây dựng, Sở Tài chính, Khu Quản lý đường bộ IV và các phường liên quan đã thống nhất giao trách nhiệm chỉnh trang trước mắt cho phường Hưng Phú và Cái Răng; đồng thời kiến nghị bố trí nguồn vốn sự nghiệp. Về tầm nhìn dài hạn, các đơn vị đề xuất tích hợp dự án cải tạo và mở rộng nhánh IC3 vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026–2030.
Trên các trục đường huyết mạch như Võ Văn Kiệt, Quang Trung và khu vực Cảng Hàng không quốc tế Cần Thơ, Sở Xây dựng đã tổ chức các cuộc họp với các phường để thống nhất phương án thiết kế hệ thống đèn trang trí và các tiểu cảnh độc đáo, phản ánh đậm nét bản sắc văn hóa của Cần Thơ và vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Viện Quy hoạch Xây dựng được chỉ định hỗ trợ công tác thiết kế tổng thể cho phường Cái Răng và Hưng Phú.
Nhằm chuẩn bị cho cao điểm Tết Nguyên đán, Sở Xây dựng cũng đang tích cực phối hợp với các ban ngành liên quan để thành lập đoàn kiểm tra liên ngành, với mục tiêu xử lý dứt điểm các trường hợp lấn chiếm vỉa hè, tập kết vật tư xây dựng sai quy định và các hành vi vi phạm trật tự đô thị khác.
Liên quan đến an toàn giao thông, các phương án xử lý đã được đề xuất cho hàng loạt điểm nóng có nguy cơ mất an toàn, bao gồm cụm nút IC3, vòng xoay Quốc lộ 1 – cầu Trần Hoàng Na, giao lộ Trần Hoàng Na – 30/4, trục Hòa Bình – 30/4, đường Cách Mạng Tháng Tám và đường Hồ Búng Xáng – 3/2… Việc khắc phục tại các vị trí này dự kiến sẽ được triển khai trong năm 2026, tùy thuộc vào phạm vi thẩm quyền.
Đại lộ Hòa Bình, tuyến đường huyết mạch trung tâm TP Cần Thơ, đang được đầu tư nâng cấp hệ thống chiếu sáng và chăm sóc, cắt tỉa cây xanh.
Ông Nguyễn Đăng Khoa, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, đã kiến nghị UBND thành phố chỉ đạo Sở Tài chính hướng dẫn cụ thể việc sử dụng kinh phí kết dư năm 2025, chuyển nguồn sang năm 2026 và khẩn trương bố trí vốn cho công tác chỉnh trang đô thị, phục vụ các sự kiện trọng điểm vào đầu năm 2026. Đồng thời, ông cũng đề xuất Sở Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn sớm ban hành giá dịch vụ thu gom rác trong quý I/2026 và yêu cầu các phường chủ động làm việc với các nhà thầu để gia hạn hợp đồng dịch vụ công ích.
Tổng kết cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Nguyễn Văn Hòa nhấn mạnh: “Cần thiết phải rà soát, tính toán lại từng hạng mục công việc, đồng thời lập dự toán chi tiết dựa trên hợp đồng chung theo hai giai đoạn để kịp thời tháo gỡ các vướng mắc. Đây là yêu cầu cấp bách nhằm chỉnh trang đô thị và bảo vệ môi trường. Đặc biệt, đối với phường Vị Thanh, với kinh phí 45 tỷ đồng trước đây, khi sáp nhập vào phường Vị Tân, cần xem xét lại toàn bộ các hợp đồng đã ký để đảm bảo tính phù hợp với thực tiễn mới”.
Ông Hòa đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thành phố thường xuyên chỉ đạo công tác kiểm tra, đồng thời yêu cầu các địa phương cần chủ động trong việc triển khai nhiệm vụ và sắp xếp thứ tự ưu tiên công việc. Bên cạnh đó, ông cũng đề nghị Sở Xây dựng phối hợp chặt chẽ với các phường – xã để đánh giá lại nhu cầu kinh phí, nhất là trong bối cảnh “nhiều tuyến đường còn thiếu vỉa hè, hệ thống cây xanh chưa đồng bộ và quy hoạch vẫn còn nhiều điểm chồng chéo”.
Công tác tăng cường quản lý trật tự đô thị, rà soát chặt chẽ kinh phí và đẩy mạnh chỉnh trang đang được thành phố Cần Thơ xác định là những nhiệm vụ trọng tâm chiến lược. Mục tiêu là nhằm kiến tạo một diện mạo đô thị khang trang, sạch đẹp và văn minh, sẵn sàng chào đón năm mới 2026 cũng như Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV.
