Nhu cầu nhà ở xã hội (NƠXH) tại Việt Nam tăng cao nhưng việc triển khai gặp nhiều rào cản về quỹ đất, chính sách và công nghệ xây dựng chưa tối ưu, dẫn đến kết quả chưa đạt kỳ vọng. Hội thảo CONTECH đã nhấn mạnh giải pháp công nghiệp hóa xây dựng (Industrialized Construction) và ứng dụng công nghệ kỹ thuật số (CONTECH) để hóa giải các thách thức về chi phí, tiến độ và chất lượng. CONTECH được kỳ vọng sẽ tối ưu hóa toàn bộ chu trình xây dựng, từ thiết kế thông minh, vật liệu đổi mới đến thi công nhanh chóng và nội thất tiện nghi, đặc biệt quan trọng trong mục tiêu xây dựng 1 triệu căn NƠXH. Để phát huy tối đa tiềm năng này, cần có cơ chế ưu đãi về thuế, vốn, cải cách thủ tục đầu tư và xây dựng lộ trình bắt buộc áp dụng công nghệ xây dựng công nghiệp hóa cho các dự án NƠXH quy mô lớn.
CONTECH: Giải pháp đột phá cho rào cản phát triển nhà ở xã hội
Trong bối cảnh nhu cầu về nhà ở xã hội (NƠXH) tại Việt Nam, đặc biệt ở các đô thị lớn, tăng cao những năm gần đây, việc thực thi các chính sách và chương trình hỗ trợ từ Chính phủ vẫn gặp nhiều thách thức, dẫn đến kết quả chưa đạt kỳ vọng.
Sự kiện đã quy tụ đông đảo các chuyên gia, nhà khoa học và đại diện doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ, vật liệu, nội thất.
Những rào cản chính bao gồm: quỹ đất và hạ tầng đồng bộ còn hạn chế; chính sách ưu đãi chưa đủ sức hấp dẫn; công nghệ xây dựng chưa thực sự tối ưu hóa chi phí; cùng với sự thiếu đồng bộ về chất lượng trong thiết kế, công năng, vật liệu và hệ thống nội thất.
Trước tình hình này, các nhà thiết kế, doanh nghiệp vật liệu và cơ quan quản lý cần cấp thiết kiến tạo những giải pháp sáng tạo, khả thi, bám sát thực tiễn dự án và nhu cầu chính đáng của người dân.
Trong bài phát biểu khai mạc, bà Phạm Thị Thanh Huyền, Tổng Biên tập Tạp chí Kiến trúc Việt Nam, nhấn mạnh mục tiêu của hội thảo là xây dựng một diễn đàn kết nối, thúc đẩy hợp tác chiến lược giữa các nhà tư vấn thiết kế, doanh nghiệp công nghệ vật liệu và chủ đầu tư.
Qua đó, sự kiện kỳ vọng sẽ đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng các giải pháp thực tiễn, góp phần triển khai nhanh chóng, hiệu quả chương trình phát triển nhà ở xã hội của Chính phủ, thích ứng với bối cảnh mới và đáp ứng nhu cầu cấp bách của xã hội.
TS.KTS Hồ Chí Quang, Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia, chia sẻ về những nỗ lực không ngừng của Bộ Xây dựng nói chung và Viện Kiến trúc Quốc gia nói riêng trong việc triển khai chủ trương phát triển NƠXH theo định hướng của Bộ Chính trị và Chính phủ.
Viện trưởng Hồ Chí Quang bày tỏ kỳ vọng hội thảo sẽ mở ra nhiều giải pháp đột phá về thiết kế, công nghệ, vật liệu và nội thất, tối ưu hóa cho phân khúc nhà ở xã hội.
TS.KTS Hồ Chí Quang, Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia, trình bày tại hội thảo.
Trong phân tích về thực trạng thiết kế và xây dựng NƠXH tại Việt Nam, TS.KTS Nguyễn Tất Thắng, nghiên cứu viên cao cấp thuộc Viện Kiến trúc Quốc gia, chỉ rõ thách thức lớn nhất nằm ở sự phân mảnh xuyên suốt chuỗi giá trị.
Cụ thể, quá trình thiết kế còn thiếu chuẩn hóa, thi công thủ công gây chậm trễ, vật liệu không đồng bộ, và chính sách chưa đủ mạnh để thúc đẩy sản xuất công nghiệp quy mô lớn, từ đó hạn chế khả năng tối ưu hóa chi phí, tốc độ và chất lượng.
Để giải quyết những vướng mắc này, Việt Nam cần khẩn trương chuyển đổi sang mô hình công nghiệp hóa xây dựng (Industrialized Construction) thông qua việc áp dụng sâu rộng các công nghệ kỹ thuật số mới. Điều này bao gồm tích hợp công nghệ vào mọi khâu, từ thiết kế, thi công, quản lý cho đến vận hành và bảo trì, nhằm tối ưu hóa hiệu quả toàn bộ chu trình xây dựng (CONTECH – Construction Technology).
TS.KTS Nguyễn Tất Thắng, nghiên cứu viên cao cấp của Viện Kiến trúc Quốc gia, chia sẻ góc nhìn sâu sắc về thực trạng thiết kế và xây dựng NƠXH tại Việt Nam.
CONTECH được kỳ vọng sẽ trở thành yếu tố then chốt, hóa giải những thách thức về chi phí, tiến độ thi công và kiểm soát chất lượng, đặc biệt trong bối cảnh triển khai Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH dành cho người thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030.
TS.KTS Nguyễn Tất Thắng đã trình bày chi tiết các công nghệ thiết kế và quy hoạch thông minh, kỹ thuật xây dựng tiên tiến với tốc độ cao, vật liệu xây dựng đổi mới và nội thất thông minh. Các giải pháp này nhằm đảm bảo tiện nghi sử dụng, đồng thời tối ưu hóa chi phí, đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng tổng thể của NƠXH.
Tuy nhiên, để CONTECH phát huy tối đa tiềm năng trong phát triển NƠXH, cần thiết phải có các cơ chế ưu đãi về thuế và nguồn vốn vay cho doanh nghiệp, song song với việc cải cách thủ tục đầu tư. Đặc biệt, cần xây dựng lộ trình bắt buộc áp dụng công nghệ xây dựng công nghiệp hóa cho các dự án NƠXH quy mô lớn.
Kiến tạo giải pháp sáng tạo, khả thi và bám sát thực tiễn
Trong phần chia sẻ về những tồn tại thực tiễn khi ứng dụng khoa học công nghệ vào xây dựng nhà ở, ThS.KS Đỗ Đức Thắng đã chỉ ra nhiều nghịch lý đáng chú ý. Bao gồm tình trạng lạm dụng cọc, việc áp dụng đồng nhất một loại vật liệu cho mọi vị trí và cấu kiện, xu hướng sử dụng nhịp nhỏ, bố trí lưới cột dày đặc, chấp nhận nhiều dầm và cột, dẫn đến không gian bị chia cắt thiếu hợp lý.
ThS.KS Đỗ Đức Thắng trình bày về những vấn đề thực tiễn trong ứng dụng khoa học công nghệ cho xây dựng nhà ở hiện nay.
Dựa trên phân tích thực tiễn và các tham khảo quốc tế, ThS.KS Đỗ Đức Thắng đã đề xuất hàng loạt giải pháp công nghệ chuyên biệt cho từng phân khúc NƠXH (thấp tầng, trung tầng, cao tầng) và từng hạng mục công trình cụ thể (nền móng, khung cột, hệ sàn, tường bao che, mái và tiện ích). Đặc biệt, ông cũng đưa ra các giải pháp công nghệ tối ưu cho NƠXH tại các khu vực xa đô thị lớn, NƠXH đa tầng tại các đô thị trung tâm và mô hình nhà ở nông thôn mới.
Nhằm thúc đẩy phát triển NƠXH tại Việt Nam, ông Đỗ Đức Thắng kiến nghị đẩy nhanh tiến độ rút ngắn thủ tục hành chính cho các dự án NƠXH; đồng thời xây dựng bộ tiêu chuẩn – quy chuẩn “mở” nhằm linh hoạt cập nhật các công nghệ tiên tiến. Bên cạnh đó, cần chú trọng đào tạo lại đội ngũ tư vấn, giám sát và nhà thầu về vật liệu, kết cấu mới cũng như phương pháp thi công công nghiệp hóa, đảm bảo năng lực triển khai các gói công nghệ tổng hợp ở quy mô lớn…
Khi đề cập đến mô hình NƠXH tại Việt Nam, PGS.TS.KTS Vũ Hồng Cương, Trưởng Khoa Nội thất, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội và Phó Chủ tịch Hội Nội thất Việt Nam, đã phân tích các yêu cầu thiết kế cơ bản. Ông nhấn mạnh NƠXH cần được cấu thành từ các căn hộ diện tích hạn chế (25 – 70m2), có giá thành tối ưu để phù hợp với khả năng chi trả của người thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp. Đồng thời, các căn hộ cần đảm bảo tính linh hoạt cao và đặc biệt phải chú trọng đến các yếu tố phát triển bền vững.
Ông Ngô Duy Hòa, Tổng Giám đốc Công ty CP Brasler Việt Nam, giới thiệu các giải pháp thiết bị vệ sinh tối ưu cho NƠXH.
Ông Vũ Hồng Cương đã đưa ra những nguyên tắc cốt lõi trong thiết kế kiến trúc và nội thất cho căn hộ NƠXH. Bao gồm: nguyên tắc phân khu chức năng rõ ràng; nguyên tắc chuyển đổi linh hoạt công năng và tối ưu hóa không gian sử dụng; nguyên tắc tổ chức hiệu quả không gian kỹ thuật trong căn hộ; và nguyên tắc kiến tạo không gian chuyển tiếp hài hòa.
Dựa trên các nguyên tắc này, ông Vũ Hồng Cương đã giới thiệu các mẫu căn hộ NƠXH điển hình, bao gồm: mẫu 1 phòng ngủ, mẫu 2 phòng ngủ và mẫu 3 phòng ngủ, phù hợp với nhiều đối tượng sử dụng.
Tại hội thảo, ông Ngô Duy Hòa, Tổng Giám đốc Công ty CP Brasler Việt Nam, đã giới thiệu công nghệ vòi nước tiết kiệm năng lượng và nguồn nước. Ông cũng trình bày các giải pháp thiết bị vệ sinh tối ưu cho căn hộ diện tích nhỏ với chi phí hợp lý, đồng thời nhấn mạnh phương châm “tối giản – bền bỉ – hiệu quả” trong việc thiết kế và lựa chọn thiết bị vệ sinh cho NƠXH.
Ông Nguyễn Đức Lượng, Tổng Giám đốc Công ty CP Việt’s Power, đã trình bày giải pháp cửa chống cháy hiện đại, đảm bảo an toàn tối đa cho NƠXH. Ông đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của cửa chống cháy tại mỗi căn hộ và những ưu điểm vượt trội của cửa gỗ chống cháy trong ứng dụng NƠXH.
Về phần mình, ông Thiều Ngọc Thanh, Tổng Giám đốc Công ty Sơn Takira, đã đề xuất các giải pháp sơn và hoàn thiện bề mặt bền vững, phù hợp với đặc thù công trình NƠXH.
Các chuyên gia đã dành thời gian thảo luận chuyên sâu về các giải pháp thiết kế, công nghệ, vật liệu và nội thất cho NƠXH.
Trong phiên thảo luận chuyên sâu, các chuyên gia đã tập trung vào 5 nhóm vấn đề trọng yếu: Tối ưu hóa thiết kế tổng thể, công năng và vật liệu; phát triển mô hình NƠXH phù hợp cho gia đình trẻ và công nhân khu công nghiệp; áp dụng công nghệ thi công nhanh, an toàn và bền vững; xây dựng mô hình hợp tác hiệu quả giữa doanh nghiệp, đơn vị tư vấn và cơ quan quản lý; và đề xuất điều chỉnh các tiêu chuẩn, quy chuẩn thiết kế NƠXH hiện hành.
