Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Nhiệm vụ lập Quy hoạch tổng thể nhằm bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích khảo cổ quốc gia đặc biệt hang Xóm Trại cùng mái đá Làng Vành tại tỉnh Phú Thọ. Phạm vi nghiên cứu rộng gần 59.000ha, bao gồm 8 xã, là không gian hình thành và phát triển của "Văn hóa Hòa Bình" cùng khu vực Mường Vang cổ xưa, đồng thời nghiên cứu các giá trị văn hóa phi vật thể độc đáo của người Mường.
Mục tiêu chính của quy hoạch là bảo tồn, tu bổ, phục hồi di tích để gìn giữ những giá trị văn hóa tiêu biểu của nền "Văn hóa Hòa Bình" và tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho công tác quản lý. Bên cạnh đó, quy hoạch cũng nhằm phát huy hiệu quả các giá trị di sản, biến khu di tích thành trung tâm nghiên cứu hàng đầu về "Văn hóa Hòa Bình" và điểm đến du lịch văn hóa hấp dẫn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội địa phương.
Nghiên cứu quy hoạch sẽ tập trung vào toàn bộ địa giới hành chính của 8 xã thuộc tỉnh Phú Thọ, cụ thể là: Ngọc Sơn, Quyết Thắng, Thượng Cốc, Lạc Sơn, Đại Đồng, Yên Phú, Mường Vang và Nhân Nghĩa.
Thủ tướng Chính phủ đã chính thức phê duyệt Nhiệm vụ lập Quy hoạch tổng thể nhằm bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích khảo cổ quốc gia đặc biệt hang Xóm Trại cùng mái đá Làng Vành, tọa lạc tại tỉnh Phú Thọ.
Với tổng diện tích nghiên cứu quy hoạch lên đến 58.746,19ha, dự án sẽ bao phủ không gian nơi hình thành và phát triển của “Văn hóa Hòa Bình” tại Việt Nam, đồng thời ôm trọn khu vực trung tâm Mường Vang cổ xưa của cộng đồng người Mường.
Di tích khảo cổ quốc gia đặc biệt hang Xóm Trại và mái đá Làng Vành là trọng tâm của nghiên cứu quy hoạch. Phạm vi này bao gồm hệ thống hang động đá vôi mang đậm dấu ấn sinh hoạt của cư dân “Văn hóa Hòa Bình” cùng toàn bộ cảnh quan và môi trường tự nhiên bao quanh các điểm di tích.
Bên cạnh đó, dự án quy hoạch cũng sẽ đi sâu nghiên cứu các giá trị văn hóa phi vật thể độc đáo, đặc biệt là tín ngưỡng thờ đá cổ xưa của người Mường, tín ngưỡng thờ thần Thành Hoàng tại vùng Mường Trắng, Mường Vành và lễ hội Xuống đồng truyền thống của cộng đồng dân tộc Mường.
Mục tiêu trọng yếu của quy hoạch này là bảo tồn, tu bổ và phục hồi di tích khảo cổ quốc gia đặc biệt hang Xóm Trại và mái đá Làng Vành, nhằm gìn giữ những giá trị văn hóa tiêu biểu của nền “Văn hóa Hòa Bình”, đóng vai trò là bằng chứng lịch sử vô giá về sự phát triển của nhân loại cho các thế hệ tương lai.
Quy hoạch sẽ thiết lập ranh giới khoanh vùng bảo vệ di tích hang Xóm Trại và mái đá Làng Vành, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho công tác quản lý. Đồng thời, quy hoạch sẽ định hình các khu chức năng, tối ưu hóa không gian kiến trúc cảnh quan và quy hoạch hạ tầng kỹ thuật, đảm bảo phù hợp với từng giai đoạn bảo tồn và phát huy giá trị di tích.
Hơn thế nữa, quy hoạch còn đóng vai trò then chốt trong việc phát huy và khai thác hiệu quả các giá trị di sản. Nó hướng đến mục tiêu biến khu di tích thành một trung tâm nghiên cứu hàng đầu về “Văn hóa Hòa Bình” không chỉ trong khu vực mà còn trên phạm vi toàn cầu, đồng thời kiến tạo thành một điểm đến du lịch văn hóa độc đáo và đầy cuốn hút, qua đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, nâng cao chất lượng đời sống vật chất và tinh thần cho cộng đồng địa phương.
Bản quy hoạch này sẽ là nền tảng khoa học vững chắc cho việc nghiên cứu chuyên sâu, nhận diện toàn diện giá trị của di tích. Đồng thời, nó cũng tạo hành lang pháp lý quan trọng cho các hoạt động quản lý, lập, thẩm định, phê duyệt và triển khai các dự án thành phần liên quan đến bảo tồn, phát huy giá trị di tích kết hợp với phát triển du lịch và văn hóa.
